“Köyü bırakıp şehre gittim” sözü tersine döndü: Hayat pahalılığı göçü tersine çevirdi. İstanbul’dan kaçanlar köylerine dönüyor
Pandemi ile başlayan büyük şehrin kalabalığından kaçış telaşı, uzaktan çalışmanın devreye girmesiyle daha da genişledi. Pandeminin ardından artan hayat pahalılığı kentten köye göçü artırdı. Köylerine dönenler ‘Hayatımın en doğru kararıydı’ diyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre son 3 yılda İstanbul’dan göç edenlerin sayısı artarken, 2018’den sonra İstanbul’dan ayrılanların sayısı İstanbul’a gelenlerden daha fazla.
Son 5 yılda toplam 2 milyon 182 bin 9 kişi İstanbul’dan diğer şehirlere göç etti.
İstanbulluların göç nedenleri arasında hayat pahalılığı, barınma, kira krizi, eğitim ve trafik gibi sorunlar öne çıkıyor.
“Köye göç etmek ailem için hem maddi hem manevi açıdan daha iyi oldu”
BBC Türkçe’den Fundanur Öztürk, İstanbul’dan ayrılıp köye dönenlerle konuştu.
45 yaşındaki iki çocuk babası Şafak Çalışkan, 27 yıl aradan sonra geçen yıl İstanbul’dan ayrılarak Amasya’daki köyüne döndü. Köye dönmemin asıl nedeninin sağlığımın bozulması olduğunu anlatan Çalışkan, ‘Burada çocuklarımın aldığı eğitim çok daha iyi. Artık daha huzurlu ve daha sağlıklıyım” dedi.
Çalışkan, köye dönmenin ailesinin maddi açıdan uygun olduğunu, ailesinden aldığı destekle tarım ve hayvancılıkla uğraşmaya başladığını belirtti.
İstanbul’un trafiği ve kalabalığı içinde sosyalleşmek ve alışveriş yapmak için en az bir saat yolculuk yaptıklarını söyleyen Çalışkan, köyden şehre ulaşmanın bir saat sürdüğünü, Amasya’daki tüm market, yiyecek ve kıyafetleri bulduklarını belirtiyor.
Sinema için başka illere gittikleri sırada Çalışkan’ın İstanbul’da doğup büyüyen eşinin köyde dikiş kursuna gittiğini ve İstanbul’dan ayrılmanın “hayatımızda verdiğimiz en iyi karar” olduğunu söylüyorlar.
Kentten kırsala göç edenler genellikle miras kalan topraklarda tarım ya da hayvancılığa yöneliyorlar.
İstanbul Planlama Ajansı IPA’nın eylül ayındaki İstanbul Barometresi raporunda en büyük üç sorun “ekonomik sorunlar”, “mülteciler” ve “trafik” olarak görülüyor.
TÜİK bilgileri son 5 yılda 462 bin kişinin daha iyi barınma ve yaşam koşulları için İstanbul’u terk ettiğini gösterirken, IPA verilerinin yüzde 65’i ‘ekonomik sorunlara’ dikkat çekiyor.
Pandemi ile başlayan kırsala göç, salgın sonrasında tam olarak geri dönmedi. 26 yıl sonra pandemi döneminde İstanbul’dan köyüne dönen Fatih Akçe, İstanbul’daki berber dükkanını kapatıp köydeki ikinci berber dükkanını açtı.
Akçe, ‘İstanbul’da zaten sosyal hayatımız yoktu’ derken, sadece pazar günleri gittikleri alışveriş merkezindeki kalabalıktan hiçbir şey anlamadıklarını, çocukların oyun alanına girdiğini söylüyor ve ekliyor: :
Çocuklar doğayla ve oyunla daha fazla iç içe oluyor.
Her iki çocuğunu da köy okuluna yazdıran Akçe, “Çok zor bir karardı ama gelmemiz yeterli, keşke daha önce gelseydik” diyor.
İstanbul’da ev ve berber dükkanı kiralayan Akçe, şunları söyledi: ‘İstanbul’da daha çok kazanıyorsun ama maliyetler de yüksek. Kazandıklarının hepsi kiraya gidiyor, cebinde kalmıyor. Bir yandan ‘Evet köylüler de fakirleşiyor ama siz İstanbul’da fakirleşiyorsunuz’ diyerek gerçekleri yüzümüze çarpıyor.
Türkiye’de kırsal alanda bir gelişmeden bahsetmek hâlâ zordur. Köylerde fiziki olanaklar hâlâ eşitsizdir. Bazılarının sağlık ocağı, ilkokulu, marketi yok.
Kiraların artması nedeniyle Ankara’dan köyüne göç eden emekli memur Naci Kılıç’ın köyünde market bulunmuyor. Kılıç, ilk dönemde alışmanın zor olduğunu belirterek, şöyle konuştu: ‘Bakkal için yakındaki köye bile gitmemiz gerekiyor. “Ancak Ankara’da 11 bin 400 liralık emekli maaşıyla geçinmemiz çok zordu” diyor.
Kalkınma Atölyesi Genel Sekreteri Ertan Karabıyık, tarihi ve kırsal hafızanın taze olması nedeniyle Türkiye’de köylere göçün kolay olduğunu belirtiyor.
Karabıyık, ‘Türkiye kır-şehir ayrımının olmadığı bir ülke. İnsanların önemli bir kısmı kentlere göç etse de kırsal kesimde kalmaktadır. “Belki bahçesini ekmiyor ama satmıyor da” derken tatil trafiğine de hatırlatarak, “Özellikle İstanbul’da çalışanlar, eşlerini ve çocuklarını hemen kırsala gönderiyorlar. okullar kapanıyor ve tarımsal üretim sürecine katılarak kışlık yiyeceklerini hazırlıyorlar.”
“İstanbul artık dar gelirlilerin yaşayacağı bir yer değil.”
‘İstanbul artık dar gelirlilerin yaşanacak yeri değil’ diyen Karabıyık, İstanbul’da insanların yaşam stratejilerinin değiştiğini, kırsaldan yiyecek temin ederek, ikinci işte çalışarak veya kayıt dışı çalışarak hayatta kalmaya çalıştıklarını belirtiyor. Meslekler.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı ve Şehir Plancısı Buğra Gökçe, Ekim 2023’te İstanbul’da ortalama kira bedelinin 13 bin 300 TL olduğunu, asgari ücretin kirayı karşılama oranının yüzde 85’e düştüğünü, emekli maaşı ortalamasının ise 13 bin 300 TL olduğunu açıkladı. ortalama kiranın altında. Sadece yüzde 40’ını karşılayabildiğini belirtti.
